Του Δημήτρη Πιπεράκη
Με βάση τις τελευταίες τροποποιήσεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και δη της διάταξης του άρθρου 4 περί φορολογικής κατοικίας που τελέστηκαν δια του άρθρου 1 του Ν. 4646/2019, τα βασικά κριτήρια περί προσδιορισμού της φορολογικής κατοικίας φυσικών και νομικών προσώπων, έχουν ως εξής:
Α. Νομικά Πρόσωπα
– Σύσταση νομικού προσώπου με βάση την ελληνική νομοθεσία.
– Καταστατική έδρα στην Ελλάδα.
– Τόπος άσκησης πραγματικής διοίκησης στην Ελλάδα: Τούτο σημαίνει: α) τόπος άσκησης καθημερινής διοίκησης, β) τόπος λήψης στρατηγικών αποφάσεων, γ) τόπος ετήσιας συνέλευσης εταίρων / μετόχων, δ) τόπος τήρησης βιβλίων και στοιχείων, ε) τόπος συνεδριάσεων του οργάνου διοίκησης του νομικού προσώπου, στ) τόπος κατοικίας των μελών του οργάνου διοίκησης του νομικού προσώπου, ζ) τόπος κατοικίας της πλειοψηφίας των εταίρων.
* Παρατήρηση: Συνάγεται εκ των ανωτέρω ότι η Φορολογική Διοίκηση διαθέτει πλέον πλειάδα εργαλείων στην εργαλειοθήκη της για να προσδιορίσει την φορολογική κατοικία κάποιου νομικού προσώπου. Πλέον των επισήμων νομιμοποιητικών εγγράφων, όπως το καταστατικό και τα πρακτικά Γενικών Συνελεύσεων και Διοικητικού Συμβουλίου, κριτήρια προσδιορισμού μπορεί να είναι ο τόπος λήψης σημαντικών αποφάσεων, ενδεικτικά λήψη απόφασης περί επένδυσης στην αγορά ακινήτου, σύναψη δανείου με ελληνικό τραπεζικό φορέα, υπαγωγή σε επενδυτικό νόμο, ΕΣΠΑ, μπορεί δε να είναι και ο τόπος άσκησης καθημερινής διοίκησης, όπως τυχόν προκύπτει από τη χρήση χώρου γραφείων όπου απασχολούνται σημαντικά διοικητικά στελέχη του νομικού προσώπου, μεγάλος αριθμός διοικητικών υπαλλήλων, επίσης μπορεί να είναι και ο τόπος που αποτελεί το βασικό τόπο αναφοράς και αλληλογραφίας του νομικού προσώπου κλπ. Δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε δε ότι κριτήριο μπορεί να αποτελέσει η πραγματική κατοικία των εταίρων / μετόχων / πραγματικών δικαιούχων, όπως αυτή προσδιορίζεται από το πλαίσιο που θέτει η διάταξη του άρθρου 4 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος είτε πρόκειται για φυσικά είτε για νομικά πρόσωπα (όπως αναλύουμε κατωτέρω).
Β. Φυσικά Πρόσωπα
– Μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα
– Συνήθη διαμονή στην Ελλάδα
– Η Ελλάδα ως κέντρο ζωτικών συμφερόντων – προσωπικών και οικονομικών δεσμών του φυσικού προσώπου. Τούτο σημαίνει ότι για την πλήρωση του κριτηρίου αυτού, η Φορολογική Διοίκηση δύναται να συνεκτιμήσει παράγοντες όπως η διαμονή λοιπών μελών του στενού ή μη οικογενειακού κύκλου, το σχολείο των τέκνων, ο τόπος διαμονής της συζύγου, ο τόπος παροχής εργασίας του φυσικού προσώπου ή και των λοιπών μελών της οικογένειάς του, οι τραπεζικοί λογαριασμοί, ο τόπος χρήσης τραπεζικών καρτών και κίνησης τραπεζικών λογαριασμών, η χρήση ιδιόκτητων ή μισθωμένων κατοικιών και αυτοκινήτων, η χρήση σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τα social media κλπ.
– Τεκμήριο, η παραμονή του φυσικού προσώπου στην Ελλάδα για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τις 183 ημέρες αθροιστικά κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε δωδεκάμηνης περιόδου. Στην περίπτωση αυτή, θεωρείται αναδρομικά κάτοικος Ελλάδας από την πρώτη ημέρα της παρουσίας του στην Ελλάδα.
– Εξαίρεση, η παραμονή στην Ελλάδα για τουριστικούς, ιατρικούς, θεραπευτικούς και ιδιωτικούς σκοπούς υπό τον όρο ότι αυτή δεν υπερβαίνει τις 365 ημέρες (περιλαμβανομένων και σύντομων διαστημάτων παραμονής στο εξωτερικό).
Αντί συμπεράσματος
Η Φορολογική Διοίκηση πλέον έχει τη δυνατότητα να προβεί σε αξιολόγηση όσων στοιχείων μπορεί να συλλέξει, προκειμένου να συμπεράνει περί της φορολογικής κατοικίας νομικών και φυσικών προσώπων. Η δε σύγχρονη τεχνολογία, η χρήση του διαδικτύου για τις συναλλαγές και την επικοινωνία, το στίγμα – αποτύπωμα που αφήνουμε καθημερινά με οποιοδήποτε τρόπο και άλλοι παράγοντες, όπως ο πραγματικός τόπος διοίκησης ενός νομικού προσώπου και διαμονής ενός φυσικού προσώπου είτε πρόκειται για στέλεχος νομικού προσώπου είτε για ιδιώτη, συνηγορούν στην εξακρίβωση του πραγματικού τόπου δραστηριοποίησης ή παρουσίας.
Η Aegean Consulting δύναται να σας συμβουλεύσει, να σας καθοδηγήσει και να σας βοηθήσει στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των πλάνων σας με βάση τις πραγματικές συνθήκες και τις πραγματικές σας ανάγκες.
